Kategoria: Postawy wobec śmierci
WIARA W SĄD DUSZ
Wiara w sąd dusz po śmierci wystąpiła w dwu skrajnie odległych w czasie i przestrzeni miejscach (niezależnie oczywiście od współczesnego „zniesienia odległości”). Wiara ta pojawiła się w Egipcie prawdopodobnie już w epoce Starego Państwa w trzecim tysiącleciu p.n.e., jak również w północno-wschodnim Iranie w dorzeczu rzeki Oksos i Jaksartes około VII i VI w. p.n.e. za życia proroka Zaratustry, który głosił ją w tym regionie. Nie rozporządzamy dowodami, które by wskazywały, że te dwa wierzenia na temat przeznaczenia duszy po śmierci do nieba albo piekła występujące zarówno w Egipcie, jak i w Iranie mają wspólne źródło historyczne.
JEDNA WSPÓLNA CECHA
Warto jednakże podkreślić, że mają one jeszcze jedną wspólną cechę. Sędzia dusz zmarłych, w wierzeniach Egipcjan — Ozyrys, i sędzia dusz w religii Persów — Ahura-Mazda, jest w każdym przypadku dobrym bogiem, który zwyciężył albo zwycięży w ciężkiej walce z bogiem zła albo ze złym demonem. Ozyrys, po pierwszej klęsce, zwycięża ostatecznie swojego złego brata i przeciwnika Seta dzięki dzielności swego syna Horusa i przywiązaniu swej siostry i zarazem żony Izydy. Ahura-Mazda odniesie zwycięstwo nad swoim przeciwnikiem, bogiem zła Arymanem.Należy przypuszczać, że wiara starożytnych Egipcjan w sąd nad duszami zmarłych w celu rozstrzygnięcia, czy wysłać je do nieba, czy do piekła, dała początek wierzeniom w świecie greckim epoki helleńskiej.
SĘDZIA ZMARŁYCH DUSZ
Stało się to prawdopodobnie za sprawą spuścizny wpływów greckich na Krecie w epoce minojskiej. Ozyrys jako sędzia dusz zmarłych, miał swego odpowiednika w mitologii kreteńskiej w Ra- damantysie. W Egipcie „teksty sarkofagów” na użytek obrzędów pogrzebowych faraonów w okresie Starego Państwa i późniejsza Księga Umarłych przeznaczone dla szerszego ogółu, są zbiorem formuł, zaklęć i wskazówek, które miały pomagać duszom zmarłych, by pomyślnie dotarły do’Szczęśliwego końca, nie wpadając w pułapki, potrzaski i inne przeszkody, które będą czyhały na nie w ich trudnej i niebezpiecznej drodze. Treść tabliczek orfickich jest podobna i miała służyć temu samemu celowi.
W OBU WYPADKACH
W obu wypadkach chodzi o wskazówki praktyczne, a nie o instrukcje moralne, oczyszczenie zaś ogranicza się do oczyszczenia rytualnego, a nie etycznego. W okresie przedchrześcijańskim greckie wyobrażenie piekła obejmuje cztery postacie potępionych: Tityosa, Syzyfa, Tantala i Iksjona, którzy cierpią nie kończące się tortury. Malowidła ścienne w grobowcach etruskich ukazują, że greckie wyobrażenia piekła wywarły duży wpływ na Etrusków. Może też nie jest zbyt fantastyczne przypuszczenie, że w opisach tortur potępionych w chrześcijańskim piekle średniowiecznego chrześcijańskiego poety Dantego obok elementu chrześcijańskiego występuje element etruski (zachowany w folklorze toskańskim).
Loading ...
